Elektron mikroskoplar va optik mikroskoplar o'rtasidagi farqlarni tushunishga bag'ishlangan maqola
Hozirgi vaqtda nafaqat minglab marta kattalashtira oladigan optik mikroskoplar, balki biologik faoliyat qonuniyatlarini chuqurroq tushunish imkonini beruvchi yuz minglab marta kattalashtira oladigan elektron mikroskoplar ham mavjud. Oddiy o'rta maktablarning biologiya o'qitish dasturida ko'rsatilgan tajribalarning aksariyati mikroskoplar yordamida bajariladi, shuning uchun mikroskoplarning ishlashi tajribalarni yaxshi kuzatishning kalitidir.
Mikroskop 300 yildan ortiq tarixga ega nozik optik asbobdir. Mikroskop paydo bo'lganidan beri odamlar ilgari ko'rinmas bo'lgan ko'plab mayda organizmlarni, shuningdek, biologiyaning asosiy birligi: hujayralarni ko'rdilar.
Optik mikroskop nima:
Optik mikroskop inson ko'zi bilan farq qilib bo'lmaydigan kichik ob'ektlarni kattalashtirish va tasvirlash uchun optik printsiplardan foydalanadigan optik asbob bo'lib, odamlarga mikrostruktura ma'lumotlarini olish imkonini beradi.
Elektron mikroskop nima:
Elektron mikroskop - namunadagi elektron oqimining uzatilishi yoki aks etishi va elektromagnit linzalarning ko'p darajali kuchaytirilishi orqali floresan ekranda tasvirni yoritish uchun yorug'lik manbai sifatida elektron nurdan foydalanadigan katta asbob. Optik mikroskop esa kichik ob'ektlarning kattalashtirilgan tasvirlarini yaratish uchun ko'rinadigan yorug'lik yoritgichidan foydalanadigan optik asbobdir.
1. Turli xil tasvirlash tamoyillari
Elektron mikroskopda tekshirilayotgan namunaga ta’sir etuvchi elektron nur elektromagnit linzalar yordamida kattalashtiriladi, so‘ngra ekranda tasvirlanadi yoki fotografik plyonkaga qo‘llaniladi. Turli elektron intensivligining mexanizmi shundan iboratki, elektron nur sinov namunasiga ta'sir qilganda, tushgan elektron materialning atomlari bilan to'qnashadi va tarqaladi. Optik mikroskopdagi namunaning ob'ekt tasviri yorqinlik farqi bilan taqdim etiladi, bu sinovdan o'tgan namunaning turli tuzilmalari tomonidan so'rilgan yorug'lik farqidan kelib chiqadi.
2. Amaldagi namunalarni tayyorlash usullari har xil
Elektron mikroskopda kuzatish uchun to‘qima va hujayra namunalarini tayyorlash jarayoni murakkab, texnik jihatdan qiyin va qimmat. Materialni olish, mahkamlash, suvsizlantirish va joylashtirish bosqichlarida maxsus reaktivlar va operatsiyalar talab qilinadi. Nihoyat, to'qima bloklari ultra yupqa kesgichga joylashtirilishi va qalinligi 50-100 nm bo'lgan ultra yupqa namunalarga kesilishi kerak. Optik mikroskop ostida kuzatilgan namunalar odatda oddiy to'qima bo'limi namunalari, hujayra smear namunalari, to'qimalarni siqish namunalari va hujayra tomchisi namunalari kabi shisha slaydga joylashtiriladi.
3. Turli xil yorug'lik manbalari
Elektron mikroskoplarda ishlatiladigan yorug'lik manbai elektron qurol tomonidan chiqarilgan elektron oqimidir. Optik mikroskopning yorug'lik manbai ko'rinadigan yorug'likdir (quyosh nuri yoki yorug'lik). Yorug'lik to'lqini bilan solishtirganda elektron oqimining to'lqin uzunligi qisqaroq bo'lganligi sababli, elektron mikroskopiyaning kattalashishi va o'lchamlari optik mikroskopga qaraganda ancha yuqori.
4. Turli xil linzalar
Elektron mikroskopda kattalashtiruvchi rol o'ynaydigan ob'ektiv linza elektromagnit linzadir. Optik mikroskopning maqsadi shishadan yasalgan optik linza bo'lib, u markaziy qismda magnit maydon hosil qila oladigan dumaloq elektromagnit lasandir. Elektron mikroskopda uchta elektromagnit linzalar mavjud bo'lib, ular ko'zgudagi kondensator, ob'ektiv va okulyarga teng.
